Zijn antidepressiva effectief bij de behandeling van eetstoornissen?

We hebben al een groot aantal vragen van jullie ontvangen. Ontzettend bedankt! Van al deze vragen hebben wij één onderzoeksvraag uitgekozen, die al wetenschappelijk onderzocht is. Veel van jullie vroegen zich af of medicatie en in het specifiek antidepressiva een behandeloptie is voor cliënten met een eetstoornis. Wij hebben deze vraag voor jullie opzocht. Hieronder vind je het antwoord!

Wat zijn antidepressiva en hoe werkt het?

Antidepressiva zijn medicijnen die worden voorgeschreven voor o.a. mensen met depressieve en angst klachten. Deze medicatie beïnvloed bepaalde stoffen, ook wel neurotransmitters genoemd, in de hersenen. Neurotransmitters zijn belangrijk voor het reguleren van onze stemming en gevoelens. Twee belangrijke neurotransmitters, die een rol spelen bij deze medicatie, zijn Serotonine en Noradrenaline. Bij mensen met depressieve klachten zijn deze neurotransmitters uit balans. Antidepressiva zorgen ervoor dat deze balans weer wordt herstelt. Antidepressiva werken niet direct, het kan soms 2 tot 4 weken duren voordat je het effect merkt.

Soorten antidepressiva

Er zijn verschillende soorten antidepressiva, deze kan je onderverdelen in Tricyclische antidepressiva (TCA’s) en Niet-tricyclische antidepressiva (niet-TCA’s). Niet-TCA’s worden onderverdeeld in: selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s) en serotonine-norepinefrine heropname remmers (SNRI’s), MAO-remmers en overige. Bepaalde SSRI’s hebben naast het effect op depressieve klachten ook een angst en paniek reducerend effect. Ook Fluoxetine (SSRI) heeft naast de antidepressieve werking een eetlustremmende werking.

SSRI’s zijn meestal eerste keus, omdat mensen minder last van bijwerkingen ervaren in vergelijking met andere antidepressiva. Als een bepaald antidepressivum niet werkt, is overschakelen op een ander antidepressivum een goede optie. Deze zoektocht kan soms nog best lastig zijn, omdat het medicijn bij iedereen anders werkt. Begeleiding van je behandelaar en je sociale omgeving is heel belangrijk bij deze zoektocht.

Werken antidepressiva ook voor cliënten met een eetstoornis?

Verschillende wetenschappelijke onderzoeken tonen aan nog geen effect te hebben gevonden op het gebied van gewichtstoename bij cliënten met Anorexia Nervosa (AN). Wel is er gering bewijs gevonden dat SSRI’s een gunstig effect heeft op terugvalpreventie bij AN cliënten. In tegenstelling tot AN hebben wetenschappers wel al een positief effect gevonden bij cliënten met Boulimia Nervosa (BN). Uit onderzoek bleek dat antidepressiva in combinatie met psychotherapeutische interventies (met nadruk op cognitieve gedragstherapie) een gunstig effect hadden op de afname van eetbuien en depressieve symptomen. Ook voor cliënten met een Eetbuistoornis of ook wel bekend als ‘Binge Eating Disorder’ (BED) bleken antidepressiva een zeer gunstig effect te hebben op depressieve klachten. Daarnaast is er beperkt bewijs gevonden voor de afname van eetbuien. Ook bij BED is alleen medicatie niet voldoende als enige behandeling, maar kan het een ondersteunende werking hebben wanneer het gecombineerd wordt met een psychotherapeutische interventie. Wetenschappers geven aan dat er nog te weinig onderzoek is gedaan naar de (zowel positieve als negatieve) effecten van antidepressiva voor cliënten met een eetstoornis. Met name voor de groepen AN en BED is er nog veel te weinig onderzoek verricht om harde conclusies te kunnen trekken.

Literatuur

• NICE-richtlijn (2004).
• Kaye, W.H., Nagata, T., Weltzin, T.E., e.a. (2001). Double-blind placebo-controlled administration of fluoxetin in restricting- and restricting-purging-type anorexia nervosa. Biological Psychiatry, 49, 644-652. RANZCP-richtlijn (2003).
• Bacaltchuk, J. & Hay, P. (2003). Antidepressants versus placebo for people with bulimia nervosa. Cochrane Database Systematic Review (4).
• Hoopes, S.P., Reimherr, F.W., Hedges, D.W., e.a. (2003). Treatment of bulimia nervosa with topiramate in a randomize, double-blind, placebo-controlled trial. Part 1: Improvement in binge and purge measures. Journal of Clinical Psychiatry, 64, 1335-1341.
• Hedges, D.W., Reimherr, F.W., Hoopes, S.P., e.a. (2003). Treatment of bulimia nervosa with topiramate in a randomize, double-blind, placebo-controlled trial. Part 2: improvement in psychiatric measures. Journal of Clinical Psychiatry, 64, 1449-1454.
• Arnold, L.M., McElroy, S., Hudson, J.I., Welge, J.A., Bennet, A.J. & Keck, P.E. (2002). A placebo controlled, randomised trial of fluoxetine in the treatment of binge-eating disorder. Journal of Clinical Psychiatry, 63, 1028-1033.
• Hudson, J.I., McElroy, S., Raymond, N.C., Crow, S., Keck, P.E., Carter, M.D., Mitchell, J.E., Strakowski, M.D., Pope, H.G., Coleman, B.S. & Jonas, J.M. (1998). Fluvoxamine in the treatment of binge-eating disorder: A multicenter placebo-controlled, double-blind trial. American Journal of Psychiatry, 155, 1756–1762.
• McElroy, S.L., Casuto, L.S., Nelson, E.B., Lake, K.A., Soutullo, C.A., Keck, P.E. Jr. & Hudson, J.I. (2000). Placebo-controlled trial of sertraline in the treatment of binge eating disorder. American Journal of Psychiatry, 157, 1004–1006.
• McElroy, S.L., Shapira, N.A., Arnold, L.M., Keck, P.E., Rosenthal, N.R., Wu, S.C., Capece, J.A., Fazzio, L. & Hudson, J.I.. (2004). Topiramate in the Long-Term Treatment of Binge-Eating Disorder Associated With Obesity. J Clin Psychiatry Nov;65(11):1463-1469.